تحصیل در آلمان - نکاتی درباره شرایط پذیرش

با نگاهی به مجموعه مطالبی که ما  در این وبلاگ درباره شرایط تحصیل در آلمان منتشر کرده‌ایم و تاریخ آنها، شاید این تصور بوجود بیاید که با پرداختن به موضوع اسکان دانشجویان در پست قبل، دیگر تمامی حرف‌هایمان را زده‌ایم و بهمین خاطر دیگر وبلاگ را بروز نکرده‌ایم. خب اینطور نیست. هنوز درباره تحصیل در دانشگاههای آلمان مطالب ناگفته زیادی هست و ضمنا اطلاعات منتشرشده در این وبلاگ ممکن است با گذشت زمان و بعلت تغییر شرایط و قوانین، نیاز به بروزرسانی داشته باشند. ضمن اینکه قرار ما این بوده که درباره شرایط کار در آلمان هم اطلاع‌رسانی کنیم.

پیش از این درباره شرایط تحصیل در آلمان در رشته‌های غیرپزشکی و در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد توضیح داده‌ایم و نکاتی را هم در تکمیل این توضیحات، اضافه کرده‌ایم. نکات دیگری همچنان هست؛ از جمله اینکه:

• ورود به دوره‌های تحصیلی کارشناسی در دانشگاههای آلمان همانطور که قبلا گفتیم؛ مستلزم گذراندن یک دوره کالج است که شامل دو ترم می‌شود؛ اما در صورتی که شما در سال سوم دوره کارشناسی دانشگاههای ایران مشغول به تحصیل باشید از گذراندن این دوره کالج معاف می‌شوید و می‌توانید مستقیما وارد دوره کارشناسی دانشگاههای آلمان شوید.
• گرفتن پذیرش کارشناسی ارشد از دانشگاههای آلمان برای فارغ‌التحصیلان دانشگاه آزاد، به معدل آنها بستگی دارد؛ با معدل کمتر از 17 امکان ورود به دوره‌های کارشناسی ارشد دانشگاههای آلمان برای فارغ‌التحصیلان دانشگاه آزاد وجود ندارد ولی این دسته از متقاضیان، در صورت اصرار به تحصیل در آلمان می‌توانند بدون گذراندن دوره کالج، در مقطع کارشناسی مشغول به تحصیل شوند.
• اگر هم شما دوره کارشناسی‌تان را در دانشگاههای دولتی ایران گذرانده‌اید باز هم برای گرفتن پذیرش دوره‌های ارشد دانشگاههای آلمان باید معدل خوبی داشته باشید اما برخلاف فارغ‌التحصیلان دانشگاههای آزاد، اگر معدل‌تان پایین بود هم می‌توانید با  گذراندن یک دوره تکمیلی یک‌ساله وارد دوره‌های کارشناسی ارشد دانشگاههای آلمان شوید.
• باز هم باید متذکر شویم که آنچه ما می‌گوییم شرایط کلی تحصیل در آلمان است و اگر شما دوره تحصیلی و دانشگاه آلمانی خاصی را برای ادامه تحصیل خود در نظر دارید توصیه می‌کنیم با مراجعه به سایت آن دانشگاه و مکاتبه با دپارتمان مربوط در دانشگاه، از شرایط دقیق آن مطلع شوید و ببینید امکان گرفتن پذیرش دوره دلخواهتان را دارید یا نه.

تحصیل در آلمان - خوابگاههای دانشجویی

تحصیل در آلمان - خوابگاههای دانشجویی

اخذ پذیرش، دریافت ویزای دانشجویی، خرید بلیت هواپیما و البته بستن چمدان‌ها؛ حالا همه چیز برای سفر به آلمان و شروع تحصیل در دانشگاههای آلمان برای دانشجو آماده است اما هنوز بخشی از ماجرا مانده؛ مهم‌ترین  موضوع در بدو ورود دانشجوی بین‌المللی به آلمان، مثل هر کشور دیگری، محل اسکان یا اقامت دانشجوست.

هزینه زندگی دانشجویی در آلمان را می‌توان بین 700 تا 900 یورو در ماه برآورد کرد. بخش عمده این هزینه،  پولی است که دانشجو بابت اجاره خانه یا هزینه خوابگاه پرداخت می‌کند و البته می‌تواند با انتخاب‌های مقرون به صرفه و ارزان‌تر، به اندازه قابل توجهی هزینه‌های خود را کاهش دهد.

خوابگاههای دانشجویی، خانه‌های مهمان (مهمانسراهای) دانشگاه‌ها، خانه‌های اشتراکی دانشجویی و آپارتمان‌های کوچک گزینه‌هایی هستند که دانشجویان محصل در دانشگاههای آلمان می‌توانند محل اقامت خود را از میان آنها انتخاب کنند. سه مورد اول، همان انتخاب‌های به‌صرفه‌ای هستند که دانشجویان بطور طبیعی، به آپارتمان‌های مستقل ترجیح‌شان می‌دهند.

با در نظر گرفتن جوانب مختلف شرایط تحصیل در آلمان (که مهم‌ترین‌شان بُعد اقتصادیست) اقامت در  خوابگاههای دانشجویی گزینه بهتری نسبت به دیگر گزینه‌ها بنظر می‌رسد. خوابگاههای دانشگاههای آلمان یا سوئیت‌هایی با امکانات کامل و یا اتاقهایی دارای سرویس بهداشتی مستقل و آشپزخانه و لابی مشترک هستند.

دانشجویان ساکن در خوابگاهها، بعلت اینکه (خوابگاهها) عموما نزدیک دانشگاهها واقع شده‌اند، برای رفت‌وآمد بین دانشگاه و محل سکونت‌شان کار راحتی دارند. علاوه بر این، اغلب این خوابگاهها Warm Miete هستند؛ یعنی هزینه اقامت در خوابگاه، شامل هزینه آب، برق و سیستم گرمایشی هم می‌شود و دانشجو از پرداخت جداگانه این هزینه‌ها بی‌نیاز است.

رایگان بودن اینترنت در خوابگاههای دانشجویی، امتیاز دیگر آنها نسبت به دیگر گزینه‌های اسکان و اقامت دانشجویان است. همچنین، دانشجویان تازه‌وارد می‌توانند از وسایل دانشجویان فارغ‌التحصیل که در انبارهای خوابگاه نگهداری می‌شوند استفاده کنند.

البته در کنار همه این مزایا، باید این را هم اضافه کرد که اتاقهای خوابگاهها کوچک هستند و بعضا همانطور که گفتیم، امکانات‌شان اشتراکی‌ست اما هزینه اقامت در خوابگاهها (بین 120 تا 200 یورو در ماه) به میزان قابل توجهی کمتر از اجاره‌بهای یک آپارتمان مستقل است (برای اجاره یک آپارتمان، باید دوبرابر خوابگاه هزینه کرد) گرچه گزینه‌های بینابینی مثل خانه‌های مهمان (مهمانسراهای) دانشگاهها و خانه‌های اشتراکی هم برای اقامت دانشجویان وجود دارد.

بدلیل فاصله چندماهه‌ای که بین زمان ارائه در خواست خوابگاه تا رسیدگی به درخواست و دادن خوابگاه وجود دارد؛ بهتر است در صورت امکان، دانشجو قبل از سفر به آلمان، اقدامات لازم را برای دریافت خوابگاه انجام دهد و البته شاید لازم باشد مدتی را در بدو ورود خود به آلمان، در جایی غیر از خوابگاههای دانشجویی سپری کند. بعد از جاگیر شدن در خوابگاه یا هر محل سکونت دیگری، دیگر تقریبا همه چیز برای شروع دوران تحصیل در آلمان مهیاست.

تحصیل در آلمان - ویزای دانشجویی آلمان

تحصیل در آلمان - ویزای دانشجویی آلمان

اولین قدم برای تحصیل در آلمان مثل هر کشور دیگری اپلای کردن است؛ متقاضیانی که تصمیم نهایی خود را برای تحصیل در آلمان گرفته‌اند و شرایط لازم دانشگاههای این کشور را هم دارند؛ می‌توانند برای دریافت  پذیرش از دانشگاههای آلمان اقدام کنند. پس از آن نوبت به اخذ ویزای دانشجویی آلمان می‌رسد.

دریافت ویزای دانشجویی آلمان به دلیل درخواست‌های بالا برای انواع مختلف ویزای این کشور و همچنین سخت‌گیری سفارت این کشور کمی دشوار و زمانبر است اما با فراهم کردن شرایط لازم برای اخذ ویزای دانشجویی آلمان احتمال صدور آن بالاست. ویزای دانشجویی آلمان این اجازه را به دانشجویان می‌دهد که با آن به تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا سفر کنند. دانشجویان متأهل همچنین می‌توانند برای همسر و فرزندان زیر 18 سال خود هم ویزای همراه بگیرند.

درخواست صدور ویزای دانشجویی آلمان را خود دانشجو باید شخصا به سفارت آلمان ارائه دهد و البته قبلش باید از تکمیل بودن مدارک لازم مطمئن باشد؛ زیرا سفارت آلمان، در صورت ناقص بودن مدارک، درخواست صدور ویزا را اصلا قبول نمی‌کند.

نکته دیگر در مورد ارائه درخواست صدور ویزای دانشجویی آلمان زمانبندی این کار است. با توجه به اینکه بررسی درخواست‌ها حداقل 6 هفته به طول می‌انجامد، متقاضیان باید در فاصله زمانی حداقل دوماهه تا شروع ترم تحصیلی‌شان، درخواست خود را ارائه دهند تا به موقع بتوانند به کشور آلمان سفر کنند.

مدارک لازم برای دریافت ویزای دانشجویی آلمان

• 2 نسخه تکمیل و امضاء‌شده فرم درخواست ویزا (کامل و خوانا)
• 3 قطعه عکس جدید 3در4 با پشت زمینه سفید
• فرم پرسشنامه امنیتی سفارت (پرسشنامه فارسی)
• پاسپورت امضاءشده معتبر (حداقل 6 ماه تا تاریخ انقضاء آن باقی مانده باشد) و 2 نسخه کپی آن
• شناسنامه و 2 نسخه کپی از آن
• پاسپورت و شناسنامه همسر به همراه 2 نسخه کپی
• ترجمه شناسنامه همسر و 2 نسخه کپی از آن
• اصل عقدنامه فارسی به همراه 2 نسخه کپی
• ترجمه رسمی عقدنامه به زبان انگلیسی یا آلمانی و 2 نسخه کپی از آن
• ترجمه مدارک تحصیلی همسر به همراه 2 نسخه کپی
• اصل نامه پذیرش و یا تأیید دریافت درخواست پذیرش از یک دانشگاه در آلمان و 2 نسخه کپی از آن
• مدارکی در مورد سابقه شغلی متقاضی در ایران به همراه 2 نسخه کپی
• ترجمه آلمانی یا انگلیسی مدرک سابقه شغلی به همراه 2 نسخه کپی (ترجمه رسمی الزامی نیست)
• اصل مدرک زبان آلمانی به همراه 2 نسخه کپی
• اصل مدرک زبان انگلیسی به همراه 2 نسخه کپی
• اصل ترجمه شده مدارک تحصیلی با تأیید سفارت آلمان به همراه 2 نسخه کپی
• بیوگرافی کامل (CV) عکس‌دار با آدرس پستی به همراه تلفن و آدرس ایمیل متقاضی
• انگیزه‌نامه (Motivation Letter) امضاءشده متقاضی جهت ادامه تحصیل در آلمان
• مبلغ 60 یورو
• متقاضی می‌بایست حداقل مبلغ 8600 یورو در یک حساب ارزی (یا معادل ریالی آن به قیمت روز یورو، در یک حساب ریالی) به نام خود در یکی از بانک‌های ایران داشته باشد و تأیید این موجودی حساب را به زبان انگلیسی به همراه 2 نسخه کپی از آن به سفارت آلمان ارائه دهد.

تحصیل در آلمان - هزینه زندگی در آلمان

تحصیل در آلمان - هزینه زندگی در آلمان

در نوشته‌های قبلی بارها گفته‌ایم که هزینه تحصیل در آلمان پایین است. منظور از هزینه تحصیل در آلمان فقط شهریه دانشگاههای آلمان (دانشگاههای دولتی) است و شامل هزینه زندگی در آلمان نمی‌شود. هزینه  زندگی در آلمان هم بسته به این که فرد متقاضی، چه گزینه‌هایی را بعنوان مقصدد  تحصیل خود در نظر دارد ممکن است دارای اهمیت باشد.

هزینه زندگی در آلمان با دیگر کشورهای مرکز و غرب اروپا تفاوتی ندارد. البته میزان هزینه زندگی، بسته به سطح درآمد و سبک زندگی افراد متغیر است اما برای گذراندن یک زندگی دانشجویی در آلمان، بصورت میانگین باید 700 تا 900 یورو در ماه پرداخت کرد.

مثل هرجای دیگر دنیا؛ بخش عمده هزینه زندگی در آلمان هم به اسکان مربوط می‌شود. هزینه اقامت در خوابگاههای دانشجویی دانشگاههای آلمان ماهانه 200 یورو و اجاره‌بهای خانه‌های دانشجویی یا شخصی هم بین 200 تا 650 یورو در ماه است (میزان اجاره‌بها به عواملی مانند شهر و محل خانه، اشتراکی بودن، تعداد اتاق خواب و امکانات بستگی دارد و برای مثال، در شهرهای شمالی آلمان خانه ارزانتر است).

بخش عمده دیگر هزینه‌های زندگی در آلمان هزینه خورد و خوراک است که می‌توان آن را بین 150 تا 200 یورو در ماه تخمین زد. 50 تا 100 یورو برای پوشاک؛ 30 یورو برای حمل‌ونقل؛ 50 تا 70 یورو برای تلفن، تلویزیون و اینترنت و نهایتا 100 یورو برای تفریح و گذراندن اوقات فراغت، دیگر هزینه‌های زندگی در آلمان را تشکیل می‌دهند.

با توجه به اینکه هزینه زندگی در آلمان با دیگر کشورهای اروپای مرکزی و غربی اختلاف چندانی ندارد می‌توان گفت؛ اگر کسی از میان دانشگاههای آلمان و مثلا اتریش یا ایتالیا قصد انتخاب مقصد تحصیل خود را دارد، هزینه زندگی عامل تعیین‌کننده‌ای در تصمیم‌گیری و انتخاب نیست. در مقایسه با کشورهای اروپای شرقی یا آسیایی هم، با در نظرگرفتن مجموع هزینه‌های تحصیل و زندگی، تحصیل در دانشگاههای دولتی آلمان می‌تواند انتخاب به‌صرفه‌تری باشد. البته برای انتخاب و تصمیم‌گیری، باید موضوعات دیگری مثل امکان دریافت بورس،‌ اجازه کار دانشجویی و قصد اقامت پس از تحصیل در کشور مقصد را هم در نظر گرفت.

تحصیل در آلمان - دانشگاههای آلمان

تحصیل در آلمان - دانشگاههای آلمان

احتمالا مهم‌ترین مزیت تحصیل در آلمان که خیلی ها را به انتخاب دانشگاههای آلمان بعنوان محل تحصیل ترغیب می‌کند هزینه‌های پایین تحصیل در آلمان است. آلمان، برخلاف کشورهای پیشرفته دیگری مثل  آمریکا، انگلیس و استرالیا، امکان تحصیل کم‌هزینه را برایی دانشجویان (بومی و بین‌المللی) فراهم کرده است و این در حالی است که دانشگاههای آلمان از حیث اعتبار هم در میان برترینن دانشگاههای جهان قرار دارند.

 کاملا قابل انتظار است که کشوری با اقتصاد و صنعت پیشرفته، در زمینه آموزش هم جزو بهترین‌ها باشد و در یک سیستم آموزشی کارآمد، نیروی کار لازم خود در بخش‌های مختلف را تربیت کند. سیستم آموزشی‌ای که بخشی از آن دانشگاهها هستند.

در رنکینگ QS‌ یکی از معتبرترین رنکینگ‌های دانشگاهی دنیا، نام تعداد زیادی از دانشگاههای آلمان را می‌توان میان برترین دانشگاههای دنیا دید. Technical University of Munich (دانشگاه فنی مونیخ) بهترین دانشگاه آلمان از دید مؤسسه QS  در رده شصتم رنکینگ جهانی این مؤسسه در سال 2017 جای دارد. این دانشگاه، یکی از 4 دانشگاه آلمانی حاضر در میان 100 دانشگاه برتر QS‌ محسوب می‌شود.

یک دانشگاه مونیخی دیگر؛ Ludwig-Maximilians-Universität München (دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان) با رده 68، Ruprecht-Karls-Universitaet Heidelberg (دانشگاه روپرشت-کارلز هایدلبرگ) با رتبه 72 و Karlsruhe Institute of Technology یا KIT (مؤسسه فناوری کارلسروهه) با رتبه 98 سه دانشگاه دیگر لیست 100 دانشگاه برتر QS ‌هستند. علاوه بر 4 دانشگاه یادشده، 20 دانشگاه دیگر آلمان هم در رتبه‌های 100 تا 500 رنکینگ QS قرار دارند.

در آلمان علاوه بر دانشگاهها (در آلمانی: Universität) که ساختاری شبیه ساختار سایر دانشگاههای دنیا دارند و بیشتر مفاهیم تئوریک در آنها تدریس می‌شوند، نوع دیگری از مراکز آموزش عالی هم با نام مدرسه عالی (در آلمانی: Fachhochschule) وجود دارد که دوره‌های تحصیلی آنها بیشتر شامل آموزش‌های عملی شده و در رشته‌هایی با جنبه‌های عملی مهم‌تر مثل رشته‌های هنری و رشته‌های فنی ارائه می‌شوند. این مدارس عالی حق اعطای مدرک دکترا را ندارند. در حال حاضر، تعداد کل مراکز آموزش عالی آلمان (شامل دانشگاهها و مدارس عالی) به بیش از 400 مرکز می‌رسد.